چرا باید به فکر افزایش تمرکز و حافظه باشیم؟
تمرکز را میتوان یکی از کلیدیترین و البته ارزشمندترین تواناییهایی دانست که میتواند به افراد کمک کند تا توانایی ذهنی شان را بر روی یک موضوع مشخص گذاشته و از این طریق حداکثر بازدهی را به دست آورند. در واقع به وسیله تمرکز میتوان مانع از حواس پرتی شد و میزان بهرهوری را به حداکثر حالت ممکن رساند. این موضوع همان چیزی است که باعث میشود تا افراد بتوانند قدرت رقابت بالاتری در امورات هم رده با سایرین داشته باشند. با این وجود بخش قابل توجهی از افراد اطلاعات کاملی در رابطه با روشهای افزایش تمرکز ندارند. همین عامل هم باعث میشود تا به صورت مداوم تسلیم عوامل حواس پرتی شده و نتوانند از آن بهرهمند شوند. ما در ادامه میکوشیم تا مروری بر روی این موضوع داشته و راهکارهای مناسبش را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم. لذا اگر شما هم به دنبال راههای افزایش تمرکز و یادگیری هستید، حتماً ما را تا انتها همراهی فرمایید.
قبل از اینکه بخواهیم به روشهای تقویت تمرکز بپردازیم، بهتر است ابتدا اهمیت افزایش تمرکز و حافظه را بدانیم. در واقع چرا ما باید به فکر تقویت این موضوع بوده و برای آن انرژی بگذاریم؟ در این رابطه باید عنوان کرد که توانایی ذهن انسان فراتر از آن چیزی است که ما تصور میکنیم. لذا هرگاه یک فرد بتواند تمام حواس و قوه ذهن خود را بر روی یک موضوع خاص متمرکز کند، بدون شک میتواند نتایج بسیار بهتری را از آن به دست آورد. مازاد بر این ما میتوانیم با افزایش تمرکز، قدرت یادگیری خود را افزایش داده و پویایی مغزمان را بیشتر کنیم. این عامل به قدری مهم است که بسیاری از بزرگان تاریخ، مهمترین دلیل موفقیت خود را داشتن تمرکز پیوسته بر روی برخی از موضوعات دانسته اند. به نحوی که آنها بیان میکنند به وسیله این راهکارها توانستهاند ذهنشان را بر روی یک چالش معطوف کرده و زوایای پنهان آن را ببیند. به همین جهت است که اختراعات و آثار هنری فاخری را هم خلق کرده اند. این عامل باعث میشود تا بهترین خروجی ممکن به دست آید. افزون بر این موارد اقدام فوق باعث میشود تا میزان دغدغههای فکری و افکار آلوده به حداقل حالت ممکن رسیده و توانایی مغز جهت یادگیری و به خاطر سپردن موضوعات افزایش پیدا کند. چنین شرایطی، تواناییهای بنیادی مغز انسان را افزایش داده و باعث میشود تا شانس موفقیت افراد در زمینههای تحصیلی، زندگی شخصی و کاری به مراتب بیشتر از افرادی باشد که پیوسته با عوامل حواس پرتی درگیر هستند.
روش های افزایش تمرکز
فواید تمرکز باعث شده تا بخش قابل توجهی از افراد به دنبال بهبود آن باشند. به همین جهت است که روزانه بخش زیادی از کاربران روشهای افزایش تمرکز را دنبال میکنند. با این حال کم نیستند متقاضیانی که عموماً به بیراهه رفته و بدون شناخت منشا اصلی حواس پرتی خود، روشهای نادرست را به صورت مداوم تکرار کرده و بعد از عدم دریافت نتیجه از آنها، مایوس میشوند. برای اینکه شما هم به این هدف دست پیدا کنید، بایستی در گام اول دشمن تمرکز را شناسایی کرده و در جهت رفع آن گام بردارید. این موضوع نخستین مورد از روشهای افزایش تمرکز است.
عموما دشمن تمرکز به دو دسته عوامل درونی و عوامل محیطی تقسیم میشود. عوامل درونی میتواند مواردی همچون اضطراب، ترس، خشم، شادی، رنج، غم، نگرانی، گرسنگی، تشنگی و موارد مشابه باشد که منشا آنها به درون ما باز میگردد. برخی دیگر از عوامل هم شامل موارد محیطی هستند که منشا اصلی آنها فضای اطراف و محیط دور ما هستند.
مواردی همچون نور شدید، صدای زیاد، دسترسی به رسانه و فضای مجازی یا هر عامل دیگری که مانع از تمرکز کردن ما شود. متاسفانه بخش قابل توجهی از افراد درگیر یکی از این دو مورد بوده و غالباً هم سریعاً در برابر آنها تسلیم میشوند. برای اینکه بتوانید نسبت به تقویت تمرکز خود اقدام کنید، بایستی در گام اول دشمن تمرکز خود را شناسایی کرده و آن را رفع کنید. برای مثال اگر به طور مدام تمایل دارید تا در شبکههای اجتماعی بچرخید، تلفن همراه خود را در اتاق دیگری گذاشته و کارتان را در محل دیگری انجام دهید. پس از آن میتوانید روشهای تقویت تمرکز که در ادامه خدمت شما ذکر کردهایم را در پیش بگیرید.
بهترین تمرین ها برای افزایش تمرکز
عموماً مغز به صورت آزادانه فعالیت کرده و ممکن است در هر لحظه به سمت و سوی مختلفی برود. این موضوع هم محدود به شما نیست؛ بلکه تمامی افراد چنین ساختار ذهنی دارند. با این حال اگر بخواهید بر روی یک موضوع مشخص تمرکز کنید، بایستی انواع قوانین تمرکز را دانسته و بر روی آنها تسلط پیدا کنید. اولین قانون، از بین بردن عوامل حواس پرتی است که در بخش قبلی به آن اشاره کردیم.
مورد دوم پیروی از تمرینهایی هست که به شما کمک میکند تا قدرت تمرکز خود را افزایش دهید. ما در ادامه تعدادی از بهترین تمرینها برای افزایش تمرکز را خدمت شما بیان کردهایم که میتواند مانع از حواس پرتی شما شده و ذهنتان را جهت تمرکز بر روی یک موضوع مشخص آماده سازد.
نوشتن افکار بر روی کاغذ
تمامی ما در هر ساعت، افکار مختلفی را ذهنمان عبور میدهیم که ممکن است ما را با خود به دنیای خیالات و تفکرات دیگری ببرند که اصلاً هیچگونه ارتباطی به وظیفه فعلی ما ندارد. به همین جهت است که به عنوان نخستین تمرین توصیه میکنیم تا در زمان بروز چنین شرایطی، افکار خود را بر روی یک کاغذ بنویسید. با این کار ذهنتان تخلیه شده و عملاً برای تمرکز دوباره آماده خواهد شد.
قانون ۱۰ دقیقه
یکی دیگر از بهترین تمرینها برای افزایش تمرکز، قانون ۱۰ دقیقه نام دارد. بر مبنای این قانون، هرگاه خواستید یکی از امیال موقت مانند چرخ زدن در شبکههای اجتماعی به سراغتان آمد، به خود بگویید که ۱۰ دقیقه دیگر آن را انجام خواهید داد. این کار باعث میشود تا ذهنتان در آن لحظه مجدد به کار مورد نظر معطوف شود. این فرایند را تا زمانی به تعویق بیندازید که بتوانید وظیفهتان را به صورت کامل انجام دهید. تکرار مداوم این تمرین باعث میشود تا کم کم ذهنتان شرطی شده و این امیال موقت به ذهنتان خطور نکند.
تقسیم کارها
تقسیم کارها را میتوان یکی دیگر از بهترین تمرینها برای افزایش تمرکز دانست. بیشتر ما به دلیل بزرگ بودن برخی از وظایف و امورات، مدام آنها را به تعویق انداخته یا در فرایند انجامشان اهمال کاری به خرج میدهیم. بدین منظور توصیه میکنیم تا کارها و وظایف روزانهتان را به قسمتهای کوچکتری تقسیم کنید. این اقدام باعث میشود تا شما بتوانید وظایف بزرگ را به شیوه سادهتری انجام دهید؛ زیرا مغز میتواند بر روی موضوعات و اهداف کوچک به شیوه سادهتری تمرکز کند.
راه های افزایش تمرکز و یادگیری
تمرینات یاد شده میتواند به صورت بالقوه در افزایش قوه تمرکز شما نقش مثبت داشته باشند. اما اگر بخواهید از تمرکز برای افزایش یادگیری و توانایی ادراکی خود استفاده کنید، مسلماً این روشها به تنهایی کافی نخواهند بود. بلکه باید برخی دیگر از امورات و تکنیکهای دیگر را هم به همراه آنان بکارگیرید.
ما در ادامه تعدادی از راههای افزایش تمرکز و یادگیری را خدمت شما عزیزان ذکر کرده ایم که میتواند در جلوگیری از حواس پرتی و افزایش یادگیری حین مطالعه درس یا آموزش امورات مختلف برایتان موثر باشد.
تایم باکسینگ
عموما فرآیند یادگیری و مطالعه درس میتواند زمانبر باشد. به بیان سادهتر شما نمیتوانید صرفاً با یک یا چند ساعت درس خواندن، مطالب آموزشی را جمع کنید. به همین جهت است که استفاده از تکنیکهای مختلفی همچون تایم باکسینگ که به افزایش تمرکز شما در فرایند کار کمک کند، بسیار موثر خواهد بود. بر مبنای این تکنیک شما باید یک وظیفه مشخص را انتخاب کرده و به مدت ۲۵ دقیقه صرفاً بر روی انجام آن تمرکز کنید. این وظیفه میتواند درس خواندن، حل تمرین یا هر موضوع دیگری باشد. پس از آن ۵ دقیقه را به استراحت اختصاص داده و مجدد ۲۵ دقیقه را صرف انجام کار مورد نظر کنید. بعد از انجام ۴ تایم ۲۵ دقیقهای، به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه استراحت کنید. این کار باعث میشود تا از خستگی ذهنی شما جلوگیری به عمل آمده و بتوانید آن را معطوف سازید.
برنامهریزی دقیق
یکی از بهترین راههای افزایش تمرکز و یادگیری، انجام برنامهریزیهای دقیق است. در واقع زمانی که برنامهریزی مشخصی برای امورات خود داشته باشید، ذهنتان کمتر دچار حواس پرتی شده و میتوانید به شیوه مناسبتری بر روی امورات مختلف تمرکز کنید. به همین جهت توصیه میکنیم تا هر شب قبل از خواب، برای روز بعدیتان برنامهریزی کرده و در صبح روز بعد هم آن را مرور کنید. البته سعی کنید تا در برنامه روزانهتان کارها را به قدمهای کوچکتر تقسیم نمایید. این کار باعث میشود تا فرایند انجام آن و تمرکز بر روی امورات سادهتر شود.
انجام مدیتیشن
فاکتورها و عوامل بسیار متنوعی وجود دارد که میتواند منجر به حواس پرتی ما شوند. بخش زیادی از این عوامل، ذهنی بوده و ناشی از خستگی مفرط ما هستند. همچنین داشتن دغدغههای روزانه فراوان از دیگر عواملی است که ذهن ما را به سمت خود میکشاند. به همین جهت است که مدیتیشن میتواند راهکار بسیار کارآمد و ایده آلی جهت به دست آوردن تمرکز باشد. در این روش شما ذهن خود را صرفاً محدود به یک فعالیت خاص مانند نفس کشیدن یا قرارگیری در وضعیتی مشخص میکنید. این فاکتور سبب میشود تا ذهنتان از افکار بیهوده دور شده و صرفاً بر شرایط حال تمرکز کنید. این شیوه یکی از بهترین راه های افزایش تمرکز است که باعث میشود تا دغدغههای ناخوشایند از شما دور شده و ذهنتان آماده انجام وظیفه مورد نظر باشد. لذا اگر تصور میکنید که بعد از یک روز کاری یا طی کردن موقعیتی ناخوشایند، قادر به تمرکز نیستید حتماً مدیتیشن را امتحان کنید.
افزایش تمرکز سریع
موقعیتهای مختلفی وجود دارد که ما در آنها نیازمند افزایش تمرکز سریع هستیم. به بیان سادهتر باید سریعا ذهن خود را جمع کرده و بر روی یک موضوع خاص متمرکز شویم. برای مثال حل یک سوال خاص، شرکت در یک آزمون رانندگی و… همگی مواردی هستند که نیازمند تمرکز سریع ما می باشند. ولی متاسفانه بیشتر افراد برای مدت زمان بسیار اندک و در حد چند ثانیه میتوانند این تمرکز را داشته باشند. چون بلافاصله پس از آن ذهنشان دوباره به سمت و سوهای دیگری میرود. در این رابطه باید عنوان کنیم که خوشبختانه روشهای مختلفی جهت افزایش تمرکز سریع وجود دارد که افراد میتوانند با پیروی از آنها به سرعت حواس خود را بر روی یک موضوع خاص معطوف کرده و برای مدت زمان بیشتری متمرکز باقی بمانند. یکی از این راهکارها، استفاده از کش پول میباشد. شاید این روش برایتان اندکی تعجب برانگیز باشد، اما باید عنوان کنیم که بسیاری از روانشناسان برای افزایش تمرکز سریع، به مراجعان خود توصیه میکنند تا یک کش پول را به دور مچ خود بیندازند. زمانی که حواس آنها پرت شد، بایستی کش را کشیده و آن را ول کنند تا ضربه نسبتا محکمی به مچ دست آنها وارد کند. این موضوع درد مقطعی ایجاد میکند که باعث میشود تا ذهن از تمامی عوامل و فاکتورهای حواس پرتی دور شود. زمانی که این فرایند به صورت مداوم تکرار شود، ذهن شرطی شده و اجازه حواس پرتی مداوم را به خود نمیدهد. این راهکار برای محصلان و افرادی که نیازمند تمرکز سریع و پیوسته هستند، میتواند یک گزینه کارآمد باشد.
راهکار دوم که توسط بسیاری از متخصصان جهت افزایش سریع تمرکز ارائه میشود، تنفس مربعی نام دارد. بر مبنای این روش کافی است تا هر مرحله از تنفستان را در ۴ ثانیه انجام دهید. برای مثال دم ۴ ثانیه، نگه داشتن نفس ۴ ثانیه، بازدم ۴ ثانیه و به همین صورت آن را به مدت چند بار تکرار کنید. چنین فرایندی باعث میشود ذهن شما از عوامل حواس پرتی دور شده و برای مدتی بر روی نفسهایتان متمرکز شود. پس از آن ذهنتان تخلیه شده و آماده تمرکز بر روی فعالیت جدید خواهد بود. این مورد به عنوان یکی از بهترین روشهای تقویت تمرکز شناخته شده و میتواند تاثیر چشمگیری در جلوگیری از حواس پرتی داشته باشد.
تمرکز حواس میتواند یکی از موثرترین اقدامات و تکنیکها جهت افزایش بهرهوری افراد باشد. با این حال بیشتر مردم با روشهای افزایش تمرکز آشنایی ندارند. ما در این مقاله سعی کردیم تا انواع مختلفی از این راهکارها را خدمت کاربران ارائه دهیم که هر کدام از آنها در موقعیتهای خاصی کاربرد دارد. با این حال اگر در این زمینه ابهامی داشته یا شما راهکار بهتری سراغ دارید، حتماً از طریق بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
نخستین قدم برای تقویت تمرکز چیست؟
شناخت عوامل حواس پرتی و رفع آنها میباشد.
استفاده از کش پول در چه مواقعی میتواند منجر به افزایش تمرکز شود؟
چنانچه به دنبال تمرکز سریع و از بین بردن عوامل حواس پرتی باشید، استفاده از کش پول میتواند بسیار کارآمد باشد.
مدیتیشن چگونه تمرکز ما را افزایش میدهد؟
مدیتیشن با خالی کردن ذهن و جلوگیری از افکار و دغدغههای ناخوشایند، منجر به افزایش تمرکز ما میشود.