اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب فراگیر چیست؟

اضطراب انواع متفاوتی دارد که هر کدام از آنها علائم و البته ریشه‌های خاص خود را دارند. اما شایع‌ترین نوع آن را اختلال اضطراب فراگیر گویند که متاسفانه بخش قابل توجهی از افراد بدان مبتلا هستند. این عارضه باعث می‌شود تا افراد احساس نگرانی پیوسته و برخی دیگر از علائم روانشناسی دیگر را داشته باشند که مجموع آنها زمینه بروز برخی از بیماری‌ها را در وجودشان افزایش می‌دهد.

با این حال کم نیستند مبتلایانی که اصلاً از آن آگاهی نداشته و نمی‌دانند که این عارضه چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد. ما سعی داریم با مقاله حاضر این خلا آگاهی را پر کرده و جنبه‌های گوناگون این مشکل را خدمت شما عزیزان بیان کنیم. لذا اگر درگیر چنین مشکلی هستید، توصیه می‌کنیم که حتماً ما را تا انتها همراهی فرمایید.

همان گونه که در مقاله مرتبط با اضطراب خدمت شما بیان کردیم، این عارضه گستردگی بسیار زیادی میان انسان‌ها داشته و ریشه‌های متفاوتی هم برای آن بیان می‌شود. تفاوت در این ریشه‌ها و البته علائم آنها باعث می‌شود تا انواع مختلفی از شیوه‌های اضطراب به وجود آید که هر کدام از آنها را اختلال اضطرابی گویند. در این میان اختلال اضطراب فراگیر یا منتشر (Generalized Anxiety Disorder GAD) را می‌توان به عنوان شایع‌ترین نوع آن دانست.

در این عارضه، افراد مبتلا عموما نگرانی بیش از اندازه و نامعقولی در رابطه با فعالیت‌های روزمره، اتفاقات و مسائلی دارند که ممکن است از دیدگاه سایرین معمولی تلقی شود. غالبا آنها دلیل مشخصی برای اضطراب و نگرانی بیش از اندازه خود ندارند. همین عامل هم به عنوان مهم‌ترین علامت آن قلمداد می‌شود. افراد مبتلا به اضطراب فراگیر ، عموماً کنترلی بر روی نگرانی خود نداشته و احساس ترس غیر عادی را تجربه می‌کنند.

آنها ممکن است در رابطه با تمام چیزهای معمول زندگی مانند کار، تحصیل، سلامت و اقدامات عادی، دچار اضطراب شوند. به همین جهت است که کیفیت زندگی و البته اعتماد به نفسشان نسبت به شرایط عادی بسیار کاهش می‌یابد. چنین فاکتوری هم سبب شده تا اختلال اضطراب فراگیر به عنوان یکی از ناخوشایند‌ترین مشکلات برای سلامت روان انسان قلمداد شود.

علائم اختلال اضطراب فراگیر

علائم اختلال اضطراب فراگیر مهم‌ترین و نخستین قدم جهت شروع فرایند درمان می‌باشد. به بیان ساده‌تر هر کدام از شیوه‌های اختلال اضطراب، علائم خاص خود را دارند. متخصصان به کمک این علائم آنها را از همدیگر تفکیک کرده و بر این مبنا راهکار درمانی مناسب را در پیش می‌گیرند. برای مثال علائم اختلال اضطراب فراگیر با علائم اختلال اضطراب اجتماعی یا علائم اضطراب موقعیتی متفاوت است.
به همین جهت باید قبل از هر چیزی، نشانه‌های مربوطه را بررسی کرد که در دو گروه عمده جای می‌گیرند. مورد اول به عنوان علائم فیزیکی اضطراب شناخته می‌شود که تا حد زیادی می‌تواند وجود مشکل مربوطه را برای درمانگر مشخص سازد. از جمله علائم فیزیکی اضطراب فراگیر می‌توان موارد زیر را نام برد:

کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن
افزایش مشکلات گوارشی
بروز سردرد
پرخوری عصبی
افزایش وزن
ابتلای مکرر به عفونت‌ها و بیماری‌هایی مختلف
افزایش ضربان قلب ا
حساس درد در قفسه سینه
تنفس سریع
تنگی نفس
اختلالات خواب

گروه دوم از علائم اختلال اضطراب فراگیر مربوط به نوع رفتار افراد است. در واقع افراد مبتلا به این مشکل، عموماً الگوی رفتاری و البته واکنش‌های متفاوتی از خود بروز می‌دهند که سبب می‌شود درمانگر بتواند ساده‌تر مشکل مربوطه را در آنها تشخیص دهد. از جمله علائم رفتاری اضطراب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

منزوی بودن و دوری از حضور در جمع
افسرده بودن یا احساس غم و اندوه فراوان
کاهش عزت نفس
پرخاشگری و عصبانی شدن سریع
احساس ضعف و ناتوانی در حل مشکلات و چالش‌های زندگی
هراس و ترس بیش از اندازه در رابطه با بیماری، مردن یا مشکلات مربوط به سلامتی
عدم توانایی در تمرکز نگرانی در رابطه با آینده یا اتفاقات مربوط به آن

تست اختلال اضطراب فراگیر

متاسفانه بخش قابل توجهی از افراد نمی‌توانند به صرف علائم و موارد فوق نسبت به تشخیص بیماری خود اقدام کنند؛ چرا که اشتراکات فراوانی میان این علائم و برخی دیگر از عارضه‌های ذهنی مانند استرس و افسردگی وجود دارد. به همین جهت که آنها به سمت تست اختلال اضطراب فراگیر می‌روند. در حقیقت این روزها انواع مختلفی تست رایگان اضطراب در سطح اینترنت وجود دارد که همگی آنها می‌توانند در تشخیص این موضوع به شما کمک کنند.
از جمله موارد رایج برای تست اختلال اضطراب فراگیر می‌توان به پرسشنامه نگرانی ایالت پنسیلوانیا، تست اضطراب کتل (CAQ) ، تست اضطراب همیلتون، تست اختلال اضطراب فراگیر اسپیتزر و … اشاره کرد. هر کدام از این تست‌ها پرسشنامه‌های مختلفی هستند که سوالات چند گزینه‌ای داشته و شما با پاسخ دادن به آنها می‌توانید وضعیت سلامت خود را ارزیابی کنید.

لازم به ذکر است که این تست‌ها همگی توسط متخصصین حرفه‌ای در این زمینه تدوین شده و همین عامل هم می‌تواند ارزیابی صحیحی برای شما باشد. چنین مزیتی هم سبب شده تا اغلب روانشناسان قبل از شروع فرایند درمان، نسبت به ارائه این پرسشنامه‌ها و انجام تست‌های گوناگون اقدام کنند.

روش های درمان اختلال اضطراب فراگیر

بیشتر افراد زمانی که متوجه مشکل خود می‌شوند، بلافاصله به دنبال روش‌های درمان اختلال اضطراب فراگیر می‌روند. در حقیقت این مشکل به حدی بر روی زندگی آنها اثر گذاشته که می‌خواهند در سریع‌ترین زمان ممکن از شر آن خلاص شوند. خوشبختانه باید عنوان کنیم که این روزها راه‌های درمان ترس و اضطراب بسیار متنوع بوده و افراد می‌توانند به سادگی از آنها بهره‌مند شوند. اما باید بدانید که شیوه درمان اختلال‌های اضطرابی با همدیگر متفاوت است.
برای مثال درمان اختلال اضطراب جدایی با روش‌های درمان اختلال اضطراب فراگیر فرق دارد. دلیل این موضوع هم متفاوت بودن ریشه‌های این مشکل و البته جنبه‌های مرتبط با آن است. در حالت کلی بیشتر متخصصان و روانشناسان، جهت درمان این عارضه از روشی موسوم به رفتار درمانی یا CBT بهره می گیرند. بر مبنای این روش متخصص می‌کوشد تا بر روی افکار و نظام عقیدتی شما اثر بگذارد.
در حقیقت ریشه اصلی اضطراب مذکور، الگوهای فکری شماست. به همین جهت با استفاده از روش مذکور می‌توان تا حد زیادی آنها را تغییر داد. البته در کنار آن راهکارهای دیگری هم وجود دارد که هر کدام از آن‌ها اثرگذاری خاص خود را داشته و البته متناسب با آن پیچیدگی مشخصی هم دارند. ما در ادامه برخی از روش‌های درمان اختلال اضطراب فراگیر را خدمت شما عزیزان بیان می‌کنیم.

تغییر رژیم غذایی
ورزش کردن
انجام تمرینات و اقدامات دسته جمعی
داشتن خواب کافی
انجام یوگا و ذهن آگاهی
صحبت کردن با دوستان و آشنایان
ترک مصرف الکل
افزایش آگاهی در رابطه با عارضه مورد نظر
مواجه شدن با منشا استرس
افزایش تعاملات اجتماعی
داوطلب شدن برای انجام امورات خیرخواهانه یا عام المنفعه
پیوستن به گروه‌های ورزشی و پیاده‌روی
بهبود الگوی خواب
کاهش مصرف مواد حاوی کافئین یا محرک‌های عصبی
دوری از پرخوری یا مصرف بی‌رویه برخی از داروها

ملاک های تشخیصی اختلال اضطراب فراگیر

مسلما تاکنون دریافته اید که انواع مختلفی از اختلال اضطرابی وجود دارد و هر کدام از آنها ویژگی‌های خاص خود را دارند. بهترین راهکار برای تفکیک این مدل اضطراب از نمونه‌های دیگر، بهره گرفتن از ملاک‌های تشخیصی اختلال اضطراب فراگیر است.

به بیان ساده‌تر برخی از عوامل و نشانه‌های مختلف وجود دارد که متخصصان می‌توانند به کمک آنها نسبت به تشخیص دقیق‌تر این عارضه اقدام کنند. این عوامل به عنوان ملاک‌های تشخیصی اختلال اضطراب فراگیر شناخته می‌شود که ۶ مورد اساسی هستند. ما در ادامه آنها را خدمت شما عزیزان ذکر می‌کنیم که به کمک آنها می‌توانید بهتر ریشه مشکل خود را بیابید.

داشتن دلشوره و نگرانی بیش از اندازه برای اتفاقات و رویدادهای عادی زندگی مانند عملکرد شغلی یا تحصیلی؛ این نگرانی باید به مدت حداقل ۶ ماه و در اکثر روزها برای فرد رخ داده باشد.
عدم توانایی شخص مبتلا به کنترل کردن این نگرانی‌ها
مبتلا شدن شخص به نگرانی‌های شدید یا رنج‌های مختلف در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر جنبه‌های زندگیی‌اش
مرتبط نبودن این ناراحتی با بیماری‌های زمینه ای؛ یعنی شخص نباید مشکلات دیگری مانند افسردگی یا بیماری‌هایی ذهنی دیگر داشته باشد که این دلشوره به عنوان عارضه آن قلمداد شود.
مرتبط نبودن علائم فوق به مصرف یک ماده مشخص یا داروی پزشکی خاص
داشتن حداقل سه مورد از ۶ علامت زیر برای افراد بزرگسال که در شش ماه اخیر به صورت مکرر و در اکثر روزهای هفته برایشان رخ داده باشد. البته برای کودکان فقط داشتن یک مورد از علائم زیر کافی است.
زودرنج بودن و زود عصبانی شدن
داشتن تنش ماهیچه‌ای
اختلالات خواب
عدم توانایی در تمرکز
خستگی سریع
داشتن احساس بی‌قراری و نگرانی بی‌دلیل

موارد فوق را می‌توان به عنوان مهمترین ملاک‌های تشخیصی اختلال اضطراب فراگیر در نظر گرفت. لازم به ذکر است که این موارد به عنوان تفاوت شاخص اختلال مذکور با برخی دیگر از جنبه‌های اضطراب مانند اختلال اضطراب جدایی شناخته می‌شود. به همین جهت است که افراد با داشتن این علائم می‌توانند تا حد زیادی نسبت به وجود عارضه مذکور و یافتن راهکارهای درمانی متناسب با آن اقدام کنند.

تکنیک های درمانی اختلال اضطراب فراگیر

شایع بودن عارضه مذکور باعث شده تا تکنیک‌های درمانی اختلال اضطراب فراگیر ، روز به روز افزایش پیدا کند. خوشبختانه روانشناسان طی یک قرن اخیر توانسته‌اند راهکارهای درمانی موثر و کارآمدی را برای این دسته از عارضه‌ها بیابند که مجموع آنها در کنار همدیگر باعث شده تا بیشتر افراد بتوانند به سادگی از شر این مشکل خلاص شوند.
با این وجود کم نیستند افرادی که هنوز آگاهیشان در این رابطه اندک بوده و به خوبی با آنها آشنایی ندارند. ما در ادامه چند مورد از رایج‌ترین تکنیک‌های درمانی اختلال اضطراب فراگیر را خدمت شما عزیزان ذکر کرده ایم. شکی نیست که این موارد می‌تواند تا حد زیادی به بهبود شرایط شما کمک کند.

شناخت رفتاری یا CBT

همان گونه که در بالاتر اشاره کردیم، تغییر الگوهای رفتاری و نظام عقیدتی افراد می‌تواند به عنوان بهترین و مناسب‌ترین تکنیک جهت رفع عارضه مذکور قلمداد شود. بر مبنای این روش، درمانگر می‌کوشد تا دیدگاه شما نسبت به عارضه یا دلایل دلشوره را تغییر داده و بدین ترتیب مانع از نگرانی مجدد شما شود. این راهکار عموماً با شناسایی افکار مزاحم، ارزیابی آنها و سپس تغییر یا حذف شان انجام می‌شود. بدین منظور بایستی حتماً از یک متخصص حرفه‌ای کمک بگیرید.

یوگا و ذهن آگاهی

یوگا را می‌توان یکی از بهترین راه‌هایی دانست که می‌تواند تا حد زیادی افکار شما را آرام کرده و مانع دلشوره‌های بی‌موردی شود که در نهایت منجر به ناراحتی‌تان خواهد شد. ذهن آگاهی هم تکنیک دیگری است که مشابه یوگا، تاثیر بسیار مثبتی دارد. با این تفاوت که سعی می‌کند تا ذهن شما را صرفاً محدود به شرایط حال کرده و دلایل اضطراب و دل نگرانی شما را برطرف نماید. همین عامل هم سبب شده تا به عنوان یکی از بهترین تکنیک‌های درمانی اختلال اضطراب فراگیر شناخته شود.

تکنیک‌های تنفسی

متمرکز شدن بر روی تنفس را می‌توان به عنوان یکی از تکنیک‌های رایج در علم روانشناسی دانست که به افراد کمک می‌کند تا ذهنشان را از روی عوامل استرس زا برداشته و تمام حواسشان را درگیر لحظه حال بکنند. از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به تنفس مربعی اشاره کرد. بر اساس آن کافی است سعی کنید تا هر مرحله از تنفس شما ۴ ثانیه به طول بینجامد. افزون بر این موارد تنفس عمیق یا دم و بازدم‌های کشیده هم می‌تواند در این فرایند به شما کمک کند.

تغییر سبک زندگی

بخش قابل توجهی از دلایل بروز اختلال اضطراب فراگیر، به دلیل نوع زندگی شما می‌باشد. لذا با تغییر آنها می‌توانید تا حد زیادی شرایط خود را بهبود ببخشید. به همین جهت توصیه می‌شود تا تغییرات چشمگیری در سبک زندگی خود ایجاد کرده و از انجام امورات تکراری و آزاردهنده پرهیز کنید. مسلماً این کار می‌تواند نقش چشمگیری کاهش اختلال اضطراب شما داشته باشد.

یادداشت کردن

یکی دیگر از ‌بهترین تکنیک‌های درمانی اختلال اضطراب فراگیر ، یادداشت کردن دغدغه‌های ذهنی، دلشوره‌ها و منابع نگرانی‌تان می‌باشد. زمانی که شما اندیشه‌هایتان را بر روی کاغذ بیاورید، می‌توانید از پیچیدگی آنها کاسته و با دید منطقی‌تری به آنها نگاه کنید. از طرفی دیگر این موضوع به عنوان منبع تسکینی برای شما شناخته شده و می‌تواند تا حد زیادی افکار مزاحم را از بین ببرد.

اختلال اضطراب فراگیر را می‌توان یکی از شایع‌ترین مشکلات مربوط به سلامت روان دانست که متاسفانه بخش قابل توجهی از مردم جامعه ما هم به آن دچار هستند. با این حال اکثریت آنها آگاهی‌شان در رابطه با این عارضه اندک بوده و همین عامل هم مانع از تصمیم گیری‌های صحیح آنها خواهد شد. ما در این مقاله سعی کردیم تا مرور کامل و جامعی بر روی آن داشته و بدین ترتیب دیدگاهتان را شفاف‌تر سازیم. با این حال اگر هنوز ابهامی در این زمینه دارید، می‌توانید از طریق بخش نظرات با ما مطرح فرمایید.

سوالات متداول

بهترین روش برای درمان اختلال اضطراب فراگیر چیست؟

تغییر الگوی شناخت رفتاری یا CBT را می‌توان به عنوان بهترین روش درمان برای این عارضه در نظر گرفت.

حداقل مدت زمان برای تشخیص اختلال اضطراب فراگیر چقدر است؟

داشتن علائم مربوط به این اضطراب، برای حداقل ۶ ماه را می‌توان زمان معتبری برای تشخیص آن دانست.

رایج ترین علامت اختلال اضطراب فراگیر چیست؟

داشتن دلشوره و نگرانی به صورت مداوم و بدون دلیل معین را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین علامت آن دانست.