اختلال اضطراب اجتماعی
اضطراب اجتماعی را میتوان یکی از گونههای اختلال اضطرابی دانست که متاسفانه بخش زیادی از نوجوانان و جوانان را دچار خود میکند. این عارضه که بیشتر در خانمها رایج است، باعث دلشوره و نگرانیهای مختلفی میشود که گاهاً منجر به گوشهگیر شدن افراد و منزوی بودن آنها میشود.
با این حال باید عنوان کنیم که بخش قابل توجهی از مردم اطلاعات کافی در این رابطه ندارند. همین عامل هم سبب میشود تا قادر به درمان صحیح و پیگیری راهکارهای اصولی برای آن نباشند. ما در ادامه این مقاله میکوشیم تا مرور کاملا واضح و جامعی بر روی آن داشته باشیم. لذا اگر شما هم درگیر این دسته از عارضهها هستید، توصیه میکنیم که حتماً ما را تا انتهای این مقاله همراهی فرمایید.
اختلال اضطراب اجتماعی یا جمع هراسی را میتوان یکی از شیوههای بارز اختلال اضطرابی دانست که در آن شخص مبتلا، به دلیل نگرانی در رابطه با قضاوت دیگران یا نوع برخورد آنها، از حضور در موقعیتهای اجتماعی مختلف پرهیز میکند. در واقع این افراد دغدغهها و دلشوریهای مختلفی در رابطه با قضاوت دیگران در مورد قیافه، نحوه رفتار و سایر ویژگیهای خودشان را دارند.
لذا برای اجتناب از این حالتها، عموماً از قرار گرفتن در جمع دوری میکنند. این موضوع میتواند منجر به گوشهگیر شدن فرد شده و ارتباطات اجتماعی او را محدود سازد. گاهاً این مشکل میتواند به حدی پیچیده شود که شخص مبتلا، به مدت چند روز تا چند هفته از خانه خارج نشده و در موقعیتهای اجتماعی گوناگون قرار نمیگیرد. البته باید عنوان کنیم که اختلال اضطراب اجتماعی در دو نوع فراگیر و اختصاصی دیده میشود.
اختلال اضطراب فراگیر حالتی است که در آن شخص عموماً از قرار گرفتن در موقعیتهای اجتماعی گوناگون مانند جمعهای فامیلی، مهمانیها، دورهمی، گردهماییهای عمومی و موارد مشابه پرهیز میکند. اما در نوع ویژه آن، شخص صرفاً در رابطه با برخی از موارد دچار نگرانی است. برای مثال او تنها از برخی موقعیتهای اجتماعی مانند سخنرانی کردن، حضور در جمعهای ناآشنا و … پرهیز میکند. عموماً در هر دو حالت مذکور، شخص نوعی نگرانی غیر قابل کنترل دارد که باعث کاهش عزت نفس او خواهد شد.
علت اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
نخستین قدم برای درمان اضطراب و شیوههای مختلف آن، کشف علت و ریشه اصلی میباشد. در واقع شناخت علت است که به شما کمک میکند تا روند درمان بهتری را بیابید. برای مثال علت اختلال اضطراب جدایی با اختلال اضطراب اجتماعی تفاوت شاخصی داشته و متعاقب با آن هم روند درمانشان نیز متفاوت خواهد بود. با این وجود اغلب مبتلایان نمیدانند که علت اختلال اضطراب اجتماعی چیست.
در این رابطه باید عنوان کنیم که منشأ اصلی این دسته از اختلالهای اضطرابی، به فیزیولوژی افراد و البته نوع تربیت آنها بستگی دارد. بر مبنای تحقیقات صورت گرفته، افراد دارای اختلال اضطراب اجتماعی، آمیگدال مغزی تحریک پذیرتری دارند. این بخش در مغز، قسمت کوچکی است که وظیفه واکنش به ترس را بر عهده دارد. عموماً افرادی که اضطراب اجتماعی دارند، بیش از سایرین نسبت به قضاوت کردنهای دیگران، مورد تایید واقع نشدن و موارد دیگر واکنش نشان میدهند.
آنها نگرانند که مبادا قرار گرفتنشان در جمع باعث مورد تمسخر قرار گرفتن، تایید نشدن یا قضاوتهای بی جا بشود. به همین جهت است که عملاً از حضور در چنین موقعیتهایی پرهیز میکند. از طرفی دیگر نوع تربیت افراد و البته شرایط موروثی هم نقش چشمگیری در این موضوع دارد. به نحوی که بر مبنای تحقیقات، احتمال بروز عارضه مذکور در بستگان درجه یک افراد مبتلا، دو تا شش برابر بیشتر از سایرین میباشد. عموماً آنها به دلیل ترسهای مختلف در رابطه با موضوعات تربیتی مانند دیدگاه دیگران، آبرو و مسائل مرتبط، از انجام برخی اقدامات پرهیز میکنند.
چنین عاملی سبب شده تا این شیوه از اضطراب و ترس از آبرو ، دو مولفه همسو با همدیگر باشند. همچنین عارضه مذکور باعث میشود تا افراد مبتلا، گوشهگیرتر شده و ارتباطات اجتماعی بسیار محدودی داشته باشند. به همین جهت است که به مرور زمان، افراد پرخاشگری شده و به سرعت عصبانی میشوند.
چنین فاکتوری هم اضطراب و پرخاشگری را به دو مشکل مرتبط با همدیگر مبدل ساخته است. لذا اگر میخواهید بدانید که علت اختلال اضطراب اجتماعی چیست، باید عارضه مذکور را در اعضای خانواده و و البته نوع دیدگاه و تربیت تان جستجو کنید. مسلماً با این کار میتوانید تا حد زیادی بروز عارضه مذکور و احتمال ابتلا به آن را تشخیص دهید.
علائم اختلال اضطراب اجتماعی
برای اینکه بتوانید این عارضه را از نمونههای دیگر تفکیک کنید، باید توجه ویژهای به علائم آن داشته باشید. افزون بر این موارد برخی از عارضهها مانند خجالتی بودن، کمرویی، افسردگی و… میتواند منجر به دوری افراد از اجتماع شود. با این حال فهمیدن علائم اختلال اضطراب اجتماعی راهکار بسیار موثری است که میتواند در تفکیک این موضوع به شما کمک کند. در نظر داشته باشید که برای درک بهتر این موضوع بایستی حتماً از یک روان درمانگر کمک بگیرید؛ چرا که آنها میتوانند با توجه به تجربه و البته تستهای مختلفی که در اختیار دارند، تشخیص دقیقتری داشته باشند.
اما در حالت کلی علائم اختلال اضطراب اجتماعی به دو دسته علائم رفتاری و علائم فیزیکی تقسیم میشود. جنبه فیزیکی آن بیشتر شامل حالتهای مختلفی است که در اثر واکنشهای گوناگون و ترشح هورمونهای مختلف در بدن رخ میدهد. از جمله علائم فیزیکی اضطراب می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تعریق
- تنگی نفس
- تپش قلب
- لکنت زبان
- مشکلات گوارشی
- ابتلای مکرر به بیماریهای مختلف به دلیل سرکوب سیستم ایمنی بدن
- احساس دلشوره و نگرانی مفرط
- خستگی زودرس
البته موارد فوق در اکثر گونههای اضطراب مشترک است. با این حال نشانههای رفتاری اضطراب اجتماعی تفاوتهای شاخصی با نمونههای دیگر دارد. به همین جهت برای تشخیص دقیق تر به آن ها تکیه می شود. عموماً افراد مبتلا به این گونه از اضطراب از لحاظ رفتاری نشانههای زیر را دارند.
- اجتناب از حضور در جمع
- فرار کردن از موقعیتهای اجتماعی
- منزوی بودن
- پرخاشگری
- عصبانیت سریع
- پرهیز از ارتباط چشمی با دیگران
- دوری کردن از جمعهای فامیلی
- عدم تجربه حضور در جمعهایی با افراد جدید
- پرهیز از پیوستن به گروههای دسته جمعی
- کاهش تعاملات اجتماعی
روش های درمان اختلال اضطراب اجتماعی
عموماً اختلال اضطراب اجتماعی باعث میشود تا فرد مبتلا ارتباطات چندانی با جامعه نداشته باشد. از آنجایی که این مشکل تاثیر چشمگیری بر روی کیفیت زندگی افراد و روابط اجتماعی آنها میگذارد، لذا راهکارهای درمانی گوناگونی هم برای آن خلق شده است.
خوشبختانه روشهای درمان اختلال اضطراب اجتماعی عموماً تاثیرات چشمگیری داشته و بیشتر متقاضیان نتایج مناسب را از آن دریافت میکنند. یکی از نخستین راهکارهایی که برای این مشکل بیان میشود، الگوی رفتاری افراد است که با نام علمی CBT شناخته میشود. در این روش غالباً نحوه تفکر افراد در رابطه با مشکل مربوطه تغییر داده شده و به آنها کمک میشود تا بتوانند دیدگاه تازهای به دست آورند. به همین جهت است که شخص مورد نظر میتواند سادهتر در اجتماع حاضر شده و دیدگاه جدیدتری نسبت به ارتباطات اجتماعی به دست آورد.
یکی دیگر از روشهای درمان اختلال اضطراب اجتماعی، مواجه شدن با منبع استرس میباشد. به بیان سادهتر اگر شخص در رابطه با قضاوتهای بیمورد دیگران دلشوره دارد، به وی توصیه میشود تا مستقیماً در جمعها قرار گرفته و به عینیت دریابد که بیشتر افراد حاضر در جمع، عملا توجهی به نقاط ضعف یا مشکلاتی ندارند که او پیوسته در مورد آنها دغدغه دارد.
البته باید عنوان کنیم که ممکن است این نگرانی به دلیل قضاوتهایی باشد که در کودکی انجام شده و تاثیرات نامناسبی را بر روی ذهن شخص گذاشته است. این فاکتور خود منجر به اختلال اضطراب در کودکان میشود. با این حال اگر دیدگاه شخص همچنان تغییر نکند، ممکن است در آینده به عنوان اختلال اضطراب اجتماعی شناخته شود. بایستی برای تغییر دیدگاه مورد نظر، با منبع نگرانی مربوطه روبرو شد. عموماً این راهکار میتواند تا حد زیادی به تغییر دیدگاههای فرد کمک کند.
کمک گرفتن و گفتگو با افراد معتمد و دلسوز، راهکار دیگری است که برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی بیان میشود. عموماً اکثریت افراد دیدگاه نادرستی در رابطه با نقاط ضعف خود دارند. به همین جهت است که پیوسته در رابطه با قضاوت دیگران، دلشوره دارند.
اما اگر مشکل خود را با یک مشاور یا شخص دلسوز در میان بگذارند، آنها میتوانند به شیوهای سادهتر نقاط قوت آنها را بیان کرده و بدین ترتیب اعتماد به نفس آنها را افزایش دهند. شکی نیست که این موضوع میتواند به حذف دغدغههای مربوط کمک کند. در کنار این موارد راهکارهای دیگری هم وجود دارد که از جمله آنها میتوان موارد زیر را نام برد:
- ورزش کردن
- تغییر سبک زندگی
- نوشتن دغدغهها و عواملی اضطراب بر روی کاغذ
- شرکت در فعالیتهای دسته جمعی
- مدیتیشن و یوگا
- نوشتن نقاط قوت
- دوری از تنهایی و منزوی بودن
اختلال اضطراب اجتماعی را میتوان یکی از شایعترین شیوههای اضطراب دانست که متاسفانه بخش قابل توجهی از افراد، آگاهی لازم را در رابطه با آن ندارند. با این حال مشکل مربوطه میتواند تا حد زیادی کیفیت زندگی اجتماعی آنها را پایین آورده و روابطشان را کاهش دهد.
ما در این مقاله سعی کرده ایم تا به شیوهای جامع، تمامی جنبههای آن را خدمت شما عزیزان شرح داده و بدین ترتیب عدم آگاهی شما در این زمینه را برطرف سازیم. با این وجود اگر هنوز سوال یا ابهامی در این رابطه دارید، میتوانید از طریق بخش نظرات با ما مطرح فرمایید.
سوالات متداول
علت اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
داشتن زمینه ارثی و البته نگرانی در مورد قضاوت دیگران، به عنوان اصلیترین عامل این مشکل قلمداد میشود.
بهترین راهکار برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
مواجه شدن با منشا اضطراب و تغییر الگوی رفتاری(CBT) ، به عنوان بهترین راهکار قلمداد میشود.
آیا اختلال اضطراب اجتماعی میتواند به نوع تربیت افراد هم ارتباط داشته باشد؟
بله؛ تربیت فرد و البته نوع تعاملاتی که در کودکی با فرد شده، میتواند تاثیر مستقیمی بر روی اختلال اضطراب اجتماعی داشته باشد.