استرس حاد

استرس حاد چیست؟

استرس را می‌توان یکی از رایج‌ترین واکنش‌های بدن به محرک های بیرونی دانست که می‌تواند تا حد زیادی آن را در برابر شرایط مختلف آماده سازد. با این حال انواع مختلفی از استرس وجود دارد که می‌تواند تا حد زیادی بر روی چهارچوب ذهنی افراد اثر گذاشته و گاهاً کیفیت زندگی آنها را تا حد زیادی پایین بیاورد. 

استرس حاد یکی از اقسام آن است که تاثیر بالقوه بر روی دیدگاه و افکار انسان دارد. متاسفانه بخش قابل توجهی از افراد آگاهی و شناخت کافی در رابطه با این شیوه از استرس ندارند. همین عامل هم باعث می‌شود تا در صورت مواجهه با آن، قادر به درمان سریع یا واکنش مناسب نباشند. 

ما در ادامه این مقاله می‌کوشیم تا مروری بر روی آن داشته و تمام جنبه‌هایش را خدمت شما عزیزان بیان کنیم. شکی نیست که این موضوع می‌تواند تا حد زیادی به دیدگاه شما کمک کرده و مانع از پیچیده تر شدن این عارضه بشود.

استرس را می‌توان یکی از واکنش‌های طبیعی بدن به محرک‌های خارجی و موقعیت‌های مختلف دانست که در آن بدن را در مقابل خطرات احتمالی و مشکلات مختلف محافظت خواهد کرد. با این حال اگر شدت آن افزایش یابد، می‌تواند تاثیرات مختلفی را بر روی زندگی افراد بگذارد. یکی از شدیدترین حالت‌های آن استرس حاد یا اختلال ASD نام دارد که عموماً پس از یک رویداد آسیب‌زا برای افراد ایجاد می‌شود. 

برای مثال شرایطی را در نظر بگیرید که فرد درگیر موقعیت‌هایی مانند مرگ، جنگ، تجاوز جنسی، حمله فیزیکی، تصادف رانندگی و موارد مشابه می‌شود که به صورت بالقوه زندگی او را تهدید کرده یا وی را در معرض آسیب‌های مختلف قرار می‌دهد. 

در چنین شرایطی واکنش بدن عموماً به شدت زیادی بوده و همین عامل سبب می‌شود که شخص برای مدتی علائم مشخصی مانند کاهش آگاهی از محیط اطراف، عدم پاسخگویی عاطفی، بی‌حسی، ایجاد فراموشی تجزیه‌ای، غیر واقعی به نظر رسیدن افکار و محیط اطراف، پریشانی و … را تجربه کند. این حالت بعد از چند روز الی یک ماه برطرف شده و شخص به زندگی عادی باز می‌گردد. با این حال اثرات موقعیت مذکور ممکن است تا بعدها در ذهن شخص باقی بماند. 

از طرفی دیگر گاهاً استرس حاد پیچیده‌تر شده و ممکن است مشکلات مزمن دیگری را به وجود بیاورد. با این حال اغلب متخصصان استرس حاد را به عنوان یک مشکل جدی قلمداد نکرده و نیاز به درمان برای آن نمی‌بینند. اما در صورتی که عوارض آن افزایش پیدا کرده یا برای مدت زمان طولانی تری ذهن افراد را درگیر کند، مسلماً در زمره مشکلات مربوط به سلامت ذهنی قرار گرفته و نیازمند راهکارهای درمانی است.

استرس حاد چرا ایجاد می‌شود؟

اصلی‌ترین پرسشی که می‌تواند ذهنیت اغلب افراد را به سمت خود جلب کند، نحوه بروز این مشکل می‌باشد. به بیان ساده‌تر اغلب افراد می‌پرسند که استرس‌ها چرا ایجاد می‌شود. در این رابطه باید عنوان کنیم اصلی‌ترین ریشه استرس قرار گرفتن در موقعیت‌های آسیب‌زا است. چنانچه شخص در مواجهه با ترس، وحشت و درماندگی شدید قرار گیرد، عارضه مذکور را پیدا می‌کند. 

از طرفی دیگر مشاهده اقدامات خشونت بار می‌تواند به صورت بالقوه منجر به استرس حاد شود. از جمله شاخص‌ترین مواردی که  مصداق بارز شرایط آسیب زا بوده و این مشکلات را به دنبال دارد، می‌توان حالت‌های زیر را نام برد.

• تهدید به مرگ خود یا دیگران 
• تجربه آسیب شدید یا بیماری‌های پیش بینی نشده 
• تصادفات رانندگی 
• تهدید به آسیب جدی خود، خانواده یا دیگران 
• حمله فیزیکی 
• تجاوز جنسی 
• جنگ 
• توهین کلامی 
• مرگ نزدیکان 
• بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل و آتش سوزی
• مشاهده صحنه‌های خشونت بار میان سایرین 
• و …

در نظر داشته باشید که به صورت کلی هر موقعیت آسیب زای دیگری که منجر به تنش ذهنی، ترس و وحشت فراوان در افراد شود، می‌تواند این مشکل را به دنبال داشته باشد. با این حال ویژگی شخصیتی افراد در مواجهه با این موقعیت‌ها هم متغیر خواهد بود. 

برای مثال ممکن است گاهاً افراد به دلیل داشتن تجربه یا دیدگاه متفاوت در برخی از موقعیت‌های فوق، ترس زیادی نداشته و همین عامل هم مانع از بروز مشکل مربوط خواهد شد. لذا اگر می‌خواهید بدانید که استرس‌ حاد چرا ایجاد می‌شود، بایستی صرفاً تجربه ترس و وحشت فراوان شخص لحاظ شود.

راه های مقابله با استرس حاد چیست؟

استرس حاد را می‌توان یکی از موقعیت‌های ناخوشایندی دانست که اغلب متقاضیان  می کوشند تا با آن مقابله کرده و به شیوه‌ای بالقوه در جهت رفع آن اقدام کنند. با این حال اکثریت افراد نمی‌دانند که راه‌های مقابله با استرس‌ حاد چیست . به صورت کلی این شیوه از استرس باید بین سه روز الی یک ماه برطرف شده یا کاهش پیدا کند. 

با این حال برخی از راهکارهای مختلف در حیطه مدیریت استرس وجود دارد که افراد می‌توانند با کمک آنها تا حد زیادی با این علائم مقابله کرده و اثرات ناخوشایند آن بر زندگی خود را کاهش دهند. ما در ادامه قصد داریم تا برخی از راهکارهای مناسب برای مدیریت استرس را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم. لذا اگر می‌خواهید بدانید که راه‌های مقابله با استرس حاد چیست ، حتماً یکی از این روشها را تست کنید.

• انجام تنفس‌های عمیق و آرامبخش در هنگامی بروز افکار منفی
• داشتن استراحت کافی از لحاظ جسمی و ذهنی در هنگام درگیر بودن با علائم و حالت‌های استرس حاد
• ریشه یابی دلایل استرس حاد و از بین بردن عوامل تشدید کننده آن
• انجام مدیتیشن به صورت منظم و ترجیحاً در ۱۰ دقیقه قبل و بعد از خوابتان
• داشتن برنامه‌ریزی دقیق و کامل جهت جلوگیری از اتلاف وقت و انجام دقیق کارها
• ورزش کردن و داشتن فعالیت‌های فیزیکی منظم 
• تمرین ذهن آگاهی
• پذیرش شرایط و دست برداشتن از خودخوری یا سرزنش کردن خود
• کاهش مصرف مواد دارای کافئین مانند قهوه و چای

علائم استرس حاد

قبل از اینکه بخواهید به فکر پیگیری راه‌های درمان استرس حاد باشید، باید ابتدا مطمئن شوید که درگیر این مشکل هستید. به همین جهت است که شناخت علائم استرس حاد به عنوان نخستین قدم شما در طول این پروسه شناخته می‌شود. متاسفانه بیشتر افراد به دلیل آگاهی‌های نادرست، این شیوه از استرس را با استرس مزمن اشتباه گرفته و تصور می‌کنند که یکسان هستند. 

با این حال باید عنوان کنیم که علائم استرس حاد در برخی از موارد متفاوت بوده و همین عامل هم می‌تواند به شناسایی آن کمک کند. اولین و مهم‌ترین موردی که می‌تواند این استرس را از شیوه‌های دیگر آن تفکیک کند، تشدید علائم استرس در صورت مواجهه با محرک‌هایی است که شما را به یاد رویداد آسیب‌زا می‌آورند. 

برای مثال گفتگو با افراد مقصر در این حادثه، رفتن به محل حادثه، دیدن اشیای مرتبط با آن، انجام فعالیت مشابه، فکر کردن به آن و … همگی مواردی هستند که می‌تواند مجدداً استرس شما را تشدید کند. این مورد به عنوان اصلی‌ترین عاملی شناخته می‌شود که استرس حاد را از نمونه‌های دیگر متمایز می‌کند. با این حال برخی دیگر از علائم استرس حاد وجود دارد که در این فرایند به شما کمک خواهند کرد.

1. احساس پریشانی در هنگام به یاد آوردن رویداد آسیب‌زا
2. داشتن کابوس توهم یا افکار مکرر از رویداد آسیب‌زا
3. احساس به وقوع پیوستن دوباره حادثه‌ای آسیب زا

در کنار این سه مورد علائم دیگری هم وجود دارد که در سایر شیوه‌های استرس هم به چشم می‌خورد. اما در استرس حاد بیش از سایرین پررنگ می‌باشد. مشکلاتی همچون مشکلات خواب، تحریک پذیر بودن، تنش دائمی، ترس در هنگام قرارگیری در موقعیت ثابت و …از جمله آنها هستند.

عوارض استرس حاد

متاسفانه بخش قابل توجهی از افراد اهتمام چندانی به عوارض استرس حاد نداده و تصور می‌کنند که مشکل مورد نظر مقطعی بوده و چندان بر روی سلامتی آنها اثر نمی‌گذارد. در این رابطه باید عنوان کنیم که خود استرس حاد می‌تواند در مدت زمان اندکی مابین ۳ روز الی یک ماه برطرف شود. اما گاهاً در همین مدت زمان هم اثرات و عوارض ناخوشایندی را بر روی سلامت افراد می‌گذارد که گاهاً تا چندین سال در ذهن آنها باقی می‌ماند. 

همچنین عدم پیگیری روش‌های درمانی و اهتمام ندادن به درمان استرس باعث می‌شود این مشکل ریشه عمیق‌تری پیدا کرده و برای مدت زمان بیشتری سلامت شخص را تحت تاثیر قرار دهد. ما در ادامه برخی از عوارض استرس حاد بر بدن را ذکر کرده ایم که تقریباً تمامی آنها می‌توانند کیفیت زندگی افراد را تا حد زیادی کاهش دهند.

1. به وجود آمدن تنش‌های عصبی 
2. بروز مشکلات تنفسی 
3. داشتن حالت سردرگم و وجود احساسات غیر ثابت 
4. بروز ناراحتی‌ها و مشکلات گوارشی 
5. بروز مشکلات سیستم قلبی و عروقی مانند فشار خون و سکته قلبی
6. کاهش توانایی مقابله بدن در برابر بیماری‌ها به دلیل سرکوب سیستم ایمنی بدن
7. احتمال بروز مشکلات پوستی مانند آکنه و اگزما
8. بروز تنش‌های عضلانی و احساس خستگی مداوم
9. مشکل خواب و اختلالات مربوط به آن
10. بروز تنش‌های عصبی مختلف
11. احساس بی‌قراری 
12. احساس ترس و نبود آرامش به صورت پیوسته

راه های درمان استرس حاد چیست؟

عوارض و مشکلات ذکر شده باعث می‌شود تا بیشتر افراد درگیر، کیفیت زندگیشان تا حد زیادی کاهش پیدا کند. با این وجود اغلب آنها نمی‌دانند که راه‌های درمان با استرس حاد چیست . همین عامل هم سبب می‌شود تا گاهاً به سمت اقدامات اشتباهی روی آورده و نتوانند مسیر درست را انتخاب کنند. 

در این رابطه باید عنوان کنیم که خوشبختانه روش‌های درمانی مختلفی برای آن ایجاد شده که هر کدام از آنها برای گروه مشخصی از افراد اثرگذار هستند. ما در ادامه سه راهکار رایج برای درمان این عارضه را خدمت شما عزیزان ذکر می‌کنیم که هر کدام برای سطح مشخصی به کار گرفته می‌شوند.

درمان مقدماتی

این شیوه از درمان عموماً برای افرادی کاربرد دارد که استرس حاد آنها در مرحله ابتدایی قرار داشته و هنوز مشکلات جسمی چندانی را از خود بروز نداده است. لذا اگر به تازگی یک حادثه آسیب زا را طی کرده اید، این راهکار می‌تواند برای شما مفید باشد. بر مبنای آن توصیه می‌شود تا در مورد مشکل ایجاد شده، با دوستان، آشنایان و اعضای خانواده خود صحبت کنید. همچنین راهکارهای مقابله با استرس حاد مانند داشتن ورزش، خواب کافی، انجام مدیتیشن و …  را در لیست برنامه‌های روزانه‌تان جای دهید. 

بدون شک این موضوع می‌تواند تا حد زیادی در رفع مشکل مربوطه به شما کمک کند. با این حال اگر نتوانستید اثر گذاری کافی را از آن ها دریافت کنید یا خودتان نمی دانید که شیوه ها یا راه های درمان با استرس حاد چیست ، گفتگو با یک مشاور و روانشناس می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.

استفاده از روش‌های مبتنی بر الگوی رفتاری

بخش قابل توجهی از مشکلات مربوط به سلامت روان را می‌توان با استفاده از نوع خاصی از شیوه تراپی به نام CBT یا درمان شناختی رفتاری برطرف کرد. خوشبختانه استرس حاد یکی از مشکلات رایجی است که بیشترین تاثیرپذیری را از این شیوه درمانی دارد. 

بر مبنای این راهکار، الگوی رفتاری شخص حول محور حادثه تغییر داده شده و تراپیست به شما کمک می‌کند رفتارتان در شرایط استرس زا تغییر کند. این موضوع به صورت کلی با دیدگاه شما و ذهنیتتان نسبت به حادثه ارتباط دارد. به همین جهت است که به عنوان یک راهکار ریشه ای قلمداد می‌شود.

به کار گرفتن دارو

زمانی که استرس‌ها بیش از حد معقول طول کشیده و راهکارهای فوق نیز اثرگذاری کافی را نشان ندهند، به استفاده از داروها روی آورده می‌شود. البته در اکثریت موارد این داروها صرفاً نقش کاهش علائم مرتبط با عارضه مذکور را خواهند داشت. از جمله این داروها می‌توان به انواع قرص ضد استرس گیاهی ، داروهای بازجذب کننده سروتونین، داروهای خواب آور، داروهای ضد افسردگی و … اشاره کرد.

استرس حاد را می‌توان یکی از شایع‌ترین مشکلاتی دانست که اغلب افراد بعد از طی کردن یک رویداد آسیب‌زا به آن مبتلا می‌شوند. با این وجود اکثریت آنها اطلاعات جامعی در این رابطه نداشته و حتی ماهیت آن را هم نمی‌دانند. همین عامل باعث اشتباهات مختلفی می‌شود که مشکل مربوطه را برای آنها عمیق‌تر خواهد کرد. 

ما در این مقاله سعی کردیم تا مرور کاملی بر روی آن داشته و تمام جنبه‌هایش را خدمت شما عزیزان بیان کنیم. با این حال اگر هنوز سوال یا ابهامی در این زمینه دارید، می‌توانید از طریق بخش نظرات با ما مطرح فرمایید.

سوالات متداول 

استرس‌ حاد چرا ایجاد می‌شود؟ 

استرس‌ حاد چرا ایجاد می‌شود؟ 

این شیوه از استرس عموماً بعد از طی کردن یک رویداد آسیب‌زا برای افراد ایجاد می‌شود.

مدت زمان طبیعی استرس حاد چقدر است؟ 

این استرس عموماً پس از سه روز الی یک ماه برطرف شده یا دست کم علائم آن کاهش پیدا می‌کند.

مهمترین شاخصه برای تشخیص استرس حاد چیست؟

تشدید علائم استرس با قرارگیری در موقعیت مشابه رویداد استرس زا یا هر چیزی است که وی را به یاد آن بیندازد.